ચૂંટણી પહેલા સીએમ બદલવાની ચાલ કેટલી સફળ? ભાજપે આવું ઘણી વખત કર્યું છે

કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ દિલ્હીના મુખ્યમંત્રી અરવિંદ કેજરીવાલે બે દિવસમાં રાજીનામું આપવાની જાહેરાત કરી છે. કેજરીવાલે કહ્યું છે કે આમ આદમી પાર્ટીના ધારાસભ્યો નવા મુખ્યમંત્રીની પસંદગી કરશે. દિલ્હીમાં રાજકીય ગરમાવો વચ્ચે આમ આદમી પાર્ટી નવા મુખ્યમંત્રી સાથે ચૂંટણી લડશે તે નક્કી થઈ ગયું છે. આ પહેલીવાર નથી જ્યારે કોઈ રાજ્ય કે કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશમાં ચૂંટણી પહેલા મુખ્યમંત્રી બદલવામાં આવ્યા હોય. સત્તા વિરોધી વલણનો સામનો કરવા માટે, ભારતીય જનતા પાર્ટી (BJP) સીએમ બદલવાની અને સીએમ ચહેરો જાહેર કર્યા વિના ચૂંટણી લડવાની યુક્તિ અજમાવી રહી છે. ચૂંટણી પહેલા સીએમ બદલવાની ચાલ કેટલી સફળ?

દિલ્હી

બીજેપીએ 1998ની દિલ્હી ચૂંટણી પહેલા સીએમ બદલવાની હિલચાલ કરી હતી. વિધાનસભા ચૂંટણી પહેલા પાર્ટીએ મુખ્યમંત્રી સાહિબ સિંહ વર્માને હટાવીને તેમની જગ્યાએ સુષ્મા સ્વરાજને મુખ્યમંત્રી બનાવ્યા હતા. દિલ્હીના પાંચમા અને પ્રથમ મહિલા મુખ્યમંત્રી સુષ્મા 53 દિવસ સુધી સીએમ પદ પર રહ્યા. ભાજપે સુષ્મા સ્વરાજના નેતૃત્વમાં ચૂંટણી લડી અને પછી પાર્ટીનો પરાજય થયો. 1993ની ચૂંટણીમાં 70 સભ્યોની દિલ્હી વિધાનસભામાં 49 બેઠકો જીતનાર ભાજપ માત્ર 15 બેઠકો જ જીતી શકી હતી.

ગુજરાત

ગુજરાતમાં 2022ની ચૂંટણી પહેલા ભાજપે 2021માં જ રાજ્યમાં સત્તાનો ચહેરો બદલી નાખ્યો હતો. 2017ની ચૂંટણીમાં ભાજપની જીત બાદ વિજય રૂપાણીને મુખ્યમંત્રી બનાવવામાં આવ્યા હતા. સરકારનો કાર્યકાળ 2022માં પૂરો થવાનો હતો અને આ વર્ષે ચૂંટણી યોજાવાની હતી પરંતુ પાર્ટીએ 2021માં જ મુખ્યમંત્રી બદલી નાખ્યા. ભાજપે ગુજરાત સરકારની કમાન ભૂપેન્દ્ર પટેલને સોંપી. પાર્ટીનો આ પ્રયોગ સફળ પણ રહ્યો. વિધાનસભા ચૂંટણીમાં 150થી વધુ બેઠકો જીતીને ભાજપ પ્રચંડ વિજય સાથે રાજ્યમાં સત્તામાં પરત ફર્યું હતું.

ઉત્તરાખંડ

ઉત્તરાખંડ ચૂંટણી પહેલા ભાજપે તીરથ સિંહ રાવતની જગ્યાએ પુષ્કર સિંહ ધામીને મુખ્યમંત્રી બનાવ્યા હતા. 2017ની ચૂંટણી જીતીને ઉત્તરાખંડમાં સત્તામાં આવેલી ભાજપે જ્યારે તીરથને સીએમ પદ પરથી હટાવ્યા ત્યારે તેઓ ચાર મહિના સુધી સીએમ હતા. તીરથ પહેલા ત્રિવેન્દ્ર સિંહ રાવત સીએમ હતા. પુષ્કર સિંહ ધામીને મુખ્યમંત્રી બનાવવાની દાવ સાચી સાબિત થઈ અને ભાજપે સતત બીજી વખત ચૂંટણી જીતીને સરકાર બનાવી. ઉત્તરાખંડ રાજ્યની રચના બાદ આ પ્રથમ વખત છે જ્યારે કોઈ પાર્ટીએ સતત બીજી વખત સરકાર બનાવી છે.

કર્ણાટક

કર્ણાટકમાં 2023ની વિધાનસભા ચૂંટણી પહેલા ભાજપે 2021માં જ સીએમ બદલ્યા હતા. પાર્ટીએ સીએમ બીએસ યેદિયુરપ્પાની જગ્યાએ બસવરાજ બોમાઈને મુખ્યમંત્રી બનાવ્યા હતા. દક્ષિણમાં બીજેપીનું ગેટવે કહેવાતા કર્ણાટકમાં સત્તા જાળવી રાખવા માટે ટોચના નેતૃત્વએ પણ ભરપૂર પ્રયાસ કર્યો હતો, પરંતુ તેનો પરાજય થયો હતો. કર્ણાટક ચૂંટણીમાં વિપક્ષ કોંગ્રેસનો વિજય થયો હતો અને ભાજપને રાજ્યમાં સત્તા ગુમાવવી પડી હતી. કર્ણાટકમાં સીએમ બદલવાની ભાજપની ફોર્મ્યુલા નિષ્ફળ ગઈ હતી.

આ પણ વાંચોઃ કેજરીવાલના રાજીનામાની જાહેરાત બાદ 5 મોટા સવાલ, જેના જવાબ દિલ્હીવાસીઓ જાણવા માંગે છે?

ત્રિપુરા

ડાબેરીઓનો ગઢ ગણાતા ત્રિપુરામાં પણ ભાજપે નેતૃત્વ પરિવર્તનની ફોર્મ્યુલાને સફળતાપૂર્વક અજમાવી હતી. 2018ની ચૂંટણીમાં જીત મેળવીને આ પૂર્વોત્તર રાજ્યમાં ભાજપે પ્રથમ વખત સરકાર બનાવી છે. રાજ્યમાં ભાજપની સરકાર બની અને બિપ્લબ દેબને મુખ્યમંત્રી બનાવવામાં આવ્યા. 2023ની ચૂંટણી પહેલા પાર્ટીએ બિપ્લબના સ્થાને માણિક સાહાને મુખ્યમંત્રી બનાવ્યા હતા. નેતૃત્વ પરિવર્તનનું આ પગલું ત્રિપુરામાં પણ સફળ રહ્યું હતું અને ભાજપ સતત બીજી વખત સરકાર બનાવવામાં સફળ રહ્યું હતું.

આ પણ વાંચોઃ કેજરીવાલના રાજીનામા બાદ શું 'નવી સરકાર'માં આ યોજનાની મંજૂરી માસ્ટરસ્ટ્રોક સાબિત થશે? સંપૂર્ણ ગણિત સમજો

હરિયાણા

કોઈપણ રાજ્યમાં ચૂંટણી પહેલા સીએમ બદલવાનો નવીનતમ પ્રયોગ હરિયાણામાં જોવા મળ્યો હતો જ્યાં ભાજપે બે વખતના સીએમ મનોહર લાલ ખટ્ટરને પદ પરથી હટાવીને નાયબ સૈનીને સરકારની કમાન સોંપી હતી. આ ફેરફારો લોકસભાની ચૂંટણી પહેલા થયા હતા અને સામાન્ય ચૂંટણીના પરિણામો પર તેની કોઈ સકારાત્મક અસર પડી ન હતી. ભાજપને 10માંથી પાંચ બેઠકો પર હારનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. હરિયાણામાં હાલમાં વિધાનસભાની ચૂંટણી ચાલી રહી છે. 8 ઓક્ટોબરે હરિયાણાની ચૂંટણીના પરિણામો જાહેર થશે ત્યારે જ જણાવશે કે રાજ્યમાં ભાજપની આ ચાલ કેટલી સફળ થાય છે.