ઓસ્ટ્રેલિયા-કેનેડામાં ચૂંટણી લડવા માટેની લઘુત્તમ વય 18 વર્ષ છે અને ચિલીમાં 35 વર્ષ છે, ભારતમાં તેને ઘટાડીને 21 કરવાની માંગ કરવામાં આવી છે.
આમ આદમી પાર્ટી (AAP)ના સાંસદ રાઘવ ચઢ્ઢાએ ગુરુવારે દેશમાં ચૂંટણી લડવા માટેની લઘુત્તમ વય 25 વર્ષથી ઘટાડીને 21 વર્ષ કરવાની માંગ કરી હતી. ગયા વર્ષે સંસદીય સમિતિએ લોકસભા અને વિધાનસભાની ચૂંટણી લડવા માટેની લઘુત્તમ વય સાત વર્ષ ઘટાડવાની હિમાયત કરી હતી.
આમ આદમી પાર્ટીના સાંસદ રાઘવ ચઢ્ઢાએ ગુરુવારે સંસદના ચોમાસુ સત્ર દરમિયાન માંગ કરી હતી કે ભારતમાં ચૂંટણી લડવા માટેની લઘુત્તમ વય વર્તમાન 25 વર્ષથી ઘટાડીને 21 વર્ષ કરવી જોઈએ. ચઢ્ઢાએ કહ્યું કે આનાથી ભારતીય રાજકારણમાં યુવાનોની ભાગીદારી વધારવામાં મદદ મળશે. રાજ્યસભામાં બોલતા ચઢ્ઢાએ કહ્યું, "ભારત વિશ્વના સૌથી યુવા દેશોમાંનો એક છે. આપણી 65 ટકા વસ્તી 35 વર્ષથી ઓછી વયની છે અને 50 ટકાની ઉંમર 25 વર્ષથી ઓછી છે."
ચઢ્ઢાએ કહ્યું કે આઝાદી પછી જ્યારે પહેલી લોકસભાની ચૂંટણી થઈ ત્યારે 26 ટકા સભ્યોની ઉંમર 40 વર્ષથી ઓછી હતી. ચઢ્ઢાએ કહ્યું, "17મી લોકસભા (અગાઉની લોકસભા)માં માત્ર 12 ટકા સભ્યોની ઉંમર 40 વર્ષથી ઓછી હતી... આપણે વૃદ્ધ રાજકારણીઓ સાથેનો યુવા દેશ છીએ, આપણે યુવા રાજકારણીઓ સાથેનો યુવા દેશ બનવાની ઈચ્છા રાખવી જોઈએ." તેમણે કહ્યું, "મારું ભારત સરકાર માટે એક સૂચન છે: ચૂંટણી લડવા માટેની લઘુત્તમ વય 25 વર્ષથી ઘટાડીને 21 વર્ષ કરવી જોઈએ."
સંસદીય સમિતિએ પણ હિમાયત કરી છે
આ પહેલીવાર નથી કે જ્યારે ચૂંટણી લડવા માટેની લઘુત્તમ વય ઘટાડવાની માંગ કરવામાં આવી હોય. ગયા વર્ષે સંસદીય સમિતિએ લોકસભા અને વિધાનસભાની ચૂંટણી લડવા માટેની લઘુત્તમ વય ઘટાડીને સાત વર્ષ કરવાની હિમાયત કરી હતી અને કહ્યું હતું કે આનાથી યુવાનોને લોકશાહીમાં ભાગ લેવાની સમાન તકો મળશે. તેમાં ખાસ કરીને લોકસભા અથવા વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ માટે ચૂંટણી લડવા માટેની લઘુત્તમ વય વર્તમાન 25 વર્ષથી ઘટાડીને 18 વર્ષ કરવાની ભલામણ કરવામાં આવી હતી.
આ પણ વાંચોઃ 'ચૂંટણી લડવાની ઉંમર 25થી ઘટાડીને 21 વર્ષ કરો', AAP સાંસદ રાઘવ ચઢ્ઢાએ રાજ્યસભામાં કરી માંગ.
હાલના કાયદાકીય માળખા મુજબ, લોકસભા અને વિધાનસભાની ચૂંટણી લડવા માટે વ્યક્તિની ઉંમર ઓછામાં ઓછી 25 વર્ષની હોવી જોઈએ. રાજ્યસભા અને રાજ્ય વિધાન પરિષદના સભ્ય બનવા માટે લઘુત્તમ વય 30 વર્ષ છે.
સમિતિએ શું કહ્યું?
સંસદીય સમિતિએ "કેનેડા, બ્રિટન અને ઑસ્ટ્રેલિયા જેવા વિવિધ દેશોના નિયમોની તપાસ કર્યા પછી, શોધી કાઢ્યું કે રાષ્ટ્રીય ચૂંટણીઓમાં ઉમેદવારી માટે લઘુત્તમ વય 18 વર્ષ હોવી જોઈએ. સમિતિએ કહ્યું કે આ દેશોના ઉદાહરણો દર્શાવે છે કે યુવાનો વિશ્વસનીય અને જવાબદાર છે. રાજકીય સહભાગી હોઈ શકે છે.
ભાજપના દિવંગત નેતા અને ભૂતપૂર્વ સાંસદ સુશીલ મોદીની આગેવાની હેઠળની પેનલે શોધી કાઢ્યું હતું કે ચૂંટણીમાં ઉમેદવારી માટે લઘુત્તમ વયની આવશ્યકતા ઘટાડવાથી યુવાનોને લોકશાહીમાં ભાગ લેવાની સમાન તકો મળશે.
વિવિધ દેશોમાં ચૂંટણી લડવા માટેની ઉંમર
બ્રિટન- બ્રિટનમાં સ્થાનિકથી રાષ્ટ્રીય સ્તર સુધી ચૂંટણી લડવા માટે લઘુત્તમ વય 18 વર્ષ છે. ચૂંટણી લડવા માટેના અન્ય પાત્રતા માપદંડોમાં બ્રિટિશ નાગરિક, કોમનવેલ્થ દેશના નાગરિક અથવા રિપબ્લિક ઓફ આયર્લેન્ડના નાગરિક હોવાનો સમાવેશ થાય છે. આ સિવાય તમે જે વિસ્તારનું પ્રતિનિધિત્વ કરવા માંગો છો તે વિસ્તારનો મતદાર હોવો જરૂરી છે.
ઑસ્ટ્રેલિયા - ઑસ્ટ્રેલિયામાં, ફેડરલ, રાજ્ય અથવા સ્થાનિક સરકારી સ્તરે જાહેર ઓફિસ માટે ચૂંટણી લડવા માટે વ્યક્તિની ઉંમર 18 વર્ષ કે તેથી વધુ હોવી જોઈએ. હાઉસ ઓફ રિપ્રેઝન્ટેટિવના સૌથી યુવા સભ્ય 20 વર્ષના વ્યાટ રોય હતા, જે 2010ની ફેડરલ ચૂંટણીમાં ચૂંટાયા હતા. ત્યારબાદ ચૂંટણી અધિનિયમ 1918 (1973માં)માં સુધારો કરીને તે પદ માટે ઉમેદવારીની ઉંમર 21 વર્ષથી ઘટાડીને 18 વર્ષ કરવામાં આવી હતી.
કેનેડા - કેનેડામાં, ચૂંટાયેલા કાર્યાલય (મ્યુનિસિપલ, પ્રાંતીય, ફેડરલ) માટે લાયક બનવા માટે લઘુત્તમ વય 18 વર્ષ કે તેથી વધુ હોવી આવશ્યક છે. 1970 પહેલા આ ઉંમર 21 વર્ષની હતી.
ચિલી - ચિલીમાં ચૂંટણી લડવાની લઘુત્તમ વય ચૂંટણીના પ્રકારને આધારે બદલાય છે. ઉદાહરણ તરીકે, રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી માટે, લઘુત્તમ વય 35 વર્ષ છે. 2005 ના સુધારા પહેલા, આ વય 40 વર્ષ હતી, અને 1925 થી 1981 સુધી તે 30 વર્ષ હતી. સેનેટર્સ માટે આ ઉંમર 35 વર્ષ છે (1981 અને 2005 ની વચ્ચે તે 40 વર્ષ હતી) અને ડેપ્યુટીઓ માટે તે 21 વર્ષ છે (1925 અને 1970 ની વચ્ચે તે 35 વર્ષ હતી).
ચીન- ચીનની વાત કરીએ તો અહીં રાષ્ટ્રપતિ કે ઉપરાષ્ટ્રપતિ તરીકે ચૂંટાવા માટેની ન્યૂનતમ ઉંમર 45 વર્ષ છે. ચીનમાં ચૂંટણી લડવાની લઘુત્તમ વય બદલાય છે. નેશનલ પીપલ્સ કોંગ્રેસ (NPC), પ્રાંતીય અને મ્યુનિસિપલ અને ચાઈનીઝ પીપલ્સ પોલિટિકલ કન્સલ્ટેટિવ કોન્ફરન્સ (CPPCC) ના સભ્યો માટે, ન્યૂનતમ વય 18 વર્ષ છે. ચાઇનીઝ પીપલ્સ પોલિટિકલ કન્સલ્ટેટિવ કોન્ફરન્સ (CPPCC) ના સભ્યો માટે, ન્યૂનતમ વય 18 વર્ષ છે. જ્યારે રાષ્ટ્રપતિ અને ઉપરાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી લડવા માટે લઘુત્તમ વય 45 વર્ષ છે. ચીનની કમ્યુનિસ્ટ પાર્ટીની સેન્ટ્રલ કમિટીના સભ્યો માટે, લઘુત્તમ વય સામાન્ય રીતે 40-50 વર્ષની આસપાસ હોય છે.