દાગેસ્તાનની વાર્તા, જ્યાં ધાર્મિક સ્થળો અને ચર્ચમાં નરસંહાર થયો, રશિયા સામે બળવો જેવી સ્થિતિ

રવિવારે સાંજે થયેલા ભયાનક આતંકવાદી હુમલાથી રશિયા હચમચી ગયું હતું. આતંકવાદીઓએ ઓછામાં ઓછા ચાર લક્ષ્યો પર હુમલો કર્યો. દાગેસ્તાનના ઉત્તર કાકેશસ વિસ્તારમાં આ મોટા આતંકવાદી હુમલામાં 15 થી વધુ લોકો માર્યા ગયા હોવાના અહેવાલ છે, જેમાં મોટી સંખ્યામાં પોલીસકર્મીઓ છે. જવાબી કાર્યવાહીમાં છ આતંકીઓ પણ માર્યા ગયા છે.

રશિયાના દાગેસ્તાનના ડર્બેન્ટ અને મખાચકલા શહેરોમાંથી જે તસવીરો સામે આવી છે તેમાં આતંકવાદીઓ રસ્તાઓ પર કૂચ કરતા જોવા મળ્યા હતા. તસવીરોમાં ત્રણ આતંકીઓ ઝડપથી ફાયરિંગ કરી રહ્યાં છે. તસવીરોમાં માત્ર ત્રણ આતંકીઓ જ ઝડપાયા હતા પરંતુ આતંકીઓની સંખ્યા વધુ હતી. કારણ કે રશિયન સુરક્ષા દળોએ છ આતંકવાદીઓને ઠાર કર્યા હતા. આતંકવાદી હુમલા બાદ રસ્તા પર શાંતિ છવાઈ ગઈ હતી. આતંકવાદીઓ ત્યાંથી પસાર થતી કાર પર પણ ફાયરિંગ કરતા જોવા મળ્યા હતા.

પૂજારીનું ગળું કાપ્યું

હકીકતમાં રશિયાના દાગેસ્તાનમાં રવિવારે રાત્રે કુલ ચાર સ્થળોએ હુમલા થયા હતા. આતંકવાદીઓ દ્વારા બે ચર્ચ, એક યહૂદી સિનાગોગ અને એક પોલીસ ચોકીને નિશાન બનાવાયા બાદ ડર્બેન્ટ સિનાગોગમાં ભારે આગ ફાટી નીકળી હતી અને આખું સિનાગોગ બળીને રાખ થઈ ગયું હતું. દૂર સુધી વિશાળ જ્વાળાઓ ઉછળતી જોવા મળી હતી. હુમલા વિશે પ્રાપ્ત માહિતી અનુસાર, આ હુમલો લગભગ એક જ સમયે દાગેસ્તાનના બે શહેરો - મખાચકલા અને ડર્બેન્ટમાં થયો હતો. આ સિવાય આતંકવાદીઓએ બે ઓર્થોડોક્સ ચર્ચ પર પણ હુમલો કર્યો હતો. આમાંથી એક ચર્ચના પાદરીનું આતંકવાદીઓએ ગળું કાપી નાખ્યું હતું.

આ પણ વાંચોઃ રશિયાના દાગેસ્તાનમાં આતંકી હુમલો, પાદરી અને પોલીસકર્મીઓ સહિત 15થી વધુના મોત, 6 આતંકવાદીઓ માર્યા ગયા

રશિયન સુરક્ષા દળોએ તરત જ ડર્બેન્ટ અને મખાચકલા બંને જગ્યાએ પોઝીશન લીધું અને ગોળીબાર કરી રહેલા આ આતંકવાદીઓને મારી નાખ્યા. થોડા કલાકો પછી, રશિયન સુરક્ષા દળોએ જાહેરાત કરી કે આતંકવાદ વિરોધી ઓપરેશન સમાપ્ત થઈ ગયું છે, પરંતુ આ હુમલાઓ યુક્રેન સાથેના યુદ્ધમાં ફસાયેલા રશિયા માટે ચિંતાનો વિષય છે.

પુતિન માટે પડકાર

દાગેસ્તાન રશિયા અને પુતિન માટે એક દુખવાળું સ્થળ છે. અગાઉ પણ અહીં હુમલા થઈ ચૂક્યા છે. આ વખતે હુમલો એક યહૂદી ધર્મસ્થાન, એક સિનેગોગ, બે ચર્ચ અને એક પોલીસ ચોકી પર થયો હતો. હુમલાની જવાબદારી હજુ સુધી કોઈએ લીધી નથી. પરંતુ હુમલાની કડીઓ દાગેસ્તાનના ભૂતકાળમાં પણ છુપાયેલી હોઈ શકે છે.

આ હુમલો પુતિન માટે મોટો પડકાર છે. પડકાર એ છે કે શું યુક્રેન સાથેના યુદ્ધને કારણે આ હુમલો થયો છે કે પછી કોઈ આંતરરાષ્ટ્રીય આતંકવાદી સંગઠન તેમાં સામેલ છે. આ હુમલો એવા સમયે થયો છે જ્યારે રશિયા 850 દિવસ પછી પણ યુક્રેનના યુદ્ધમાંથી બહાર નીકળી શક્યું નથી. રશિયા યુક્રેન પર સતત હુમલો કરી રહ્યું છે. આ સિવાય દાગેસ્તાનનો ભૂતકાળ જ્યાં આ હુમલો થયો હતો તે પણ ઘણું બધું કહી જાય છે.

દાગેસ્તાન હંમેશા રશિયા માટે પડકારજનક રહ્યું છે

આ એક એવો વિસ્તાર છે જ્યાં રશિયા માટે સતત પડકારો ઉભા થઈ રહ્યા છે અને જે રીતે આ હુમલો કરવામાં આવ્યો છે તેનાથી સ્પષ્ટ થાય છે કે આ આતંકવાદીઓ એક મોટા અને ખતરનાક આતંકવાદી સંગઠન સાથે જોડાયેલા છે. અત્યાર સુધી કોઈએ હુમલાની જવાબદારી લીધી નથી પરંતુ બે નિવેદનો આવ્યા છે. રશિયન સમાચાર એજન્સી TASSએ જણાવ્યું હતું કે હુમલાખોરો આંતરરાષ્ટ્રીય આતંકવાદી સંગઠનના સભ્યો હતા. બીજી તરફ દાગેસ્તાને કહ્યું કે યુક્રેન અને નાટો દેશો જવાબદાર છે. દાગેસ્તાનના નેતા અબ્દુલખાકિમ ગદજીયેવે કહ્યું કે તેમાં કોઈ શંકા નથી કે હુમલા યુક્રેન અને નાટો દેશોની ગુપ્તચર સેવાઓ સાથે જોડાયેલા છે. જોકે, રશિયામાં થયેલા આતંકી હુમલાને લઈને યુક્રેન તરફથી હજુ સુધી કોઈ નિવેદન આવ્યું નથી. રશિયાએ હજુ સુધી યુક્રેનનો સીધો ઉલ્લેખ પણ કર્યો નથી.

દાગેસ્તાન ક્યાં છે?

દાગેસ્તાન ઉત્તર કાકેશસમાં એક મુસ્લિમ રશિયન પ્રજાસત્તાક છે. પહેલા તે ચેચન્યા હેઠળ આવતું હતું, બાદમાં તેને અલગ પ્રજાસત્તાક બનાવવામાં આવ્યું હતું. સુન્ની મુસ્લિમોની વસ્તી ધરાવતું દાગેસ્તાન લાંબા સમયથી રશિયા માટે સમસ્યા બની રહ્યું છે. ઘણા દેશો તેમની ટ્રાવેલ એડવાઈઝરીમાં રશિયાના આ વિસ્તારમાં જવાનું ટાળવાની વાત કરે છે. કેનેડિયન એડવાઈઝરીએ તેને અત્યંત અસ્થિર ગણાવ્યું છે. અન્ય પશ્ચિમી દેશોની પણ આવી જ હાલત છે.

આ પણ વાંચો: શીત યુદ્ધનો નવો તબક્કો? ચીન, રશિયા અને ઈરાન અમેરિકન લશ્કરી થાણાને 'ખેતીભૂમિ' વ્યૂહરચનાથી ઘેરી રહ્યા છે!

લગભગ 30 લાખની વસ્તી ધરાવતા દાગેસ્તાનની એક સમસ્યા એ છે કે ત્યાં ઘણા ધર્મોને અનુસરતા લોકો રહે છે. જો કે આ મુખ્યત્વે સુન્ની મુસ્લિમ પ્રજાસત્તાક છે, તેમના સિવાય, અહીં 40 વિવિધ જાતિઓ અને ધાર્મિક ઓળખના લોકો વસે છે. રશિયાનો આ એકમાત્ર ભાગ છે જ્યાં 30 થી વધુ ભાષાઓ બોલાય છે. આના પરથી આપણે અનુમાન કરી શકીએ છીએ કે અહીં ધાર્મિક સંઘર્ષની પરિસ્થિતિઓ સતત ચાલુ રહે છે.

હવે અમે તમને દાગેસ્તાન વિશે જણાવીએ. શક્ય છે કે હુમલાનું રહસ્ય તેના ભૂતકાળ, વર્તમાન અને ભૂગોળમાં છુપાયેલું હોય. આ પંથક રશિયાના ઉત્તર કાકેશસ પ્રદેશમાં છે. દાગેસ્તાન મુસ્લિમ પ્રભુત્વ ધરાવતો વિસ્તાર છે. તે મોસ્કોથી 1600 કિલોમીટર દૂર છે અને અહીં ખ્રિસ્તીઓ અને યહૂદીઓ પણ રહે છે. યહૂદીઓ માટે આ પવિત્ર સ્થળ છે. અહીં પેલેસ્ટાઈનના સમર્થનમાં ઉગ્ર દેખાવો પણ થયા હતા.

સરહદો પર અસર જોખમી છે
જો કે રશિયા વિશ્વભરના પ્રવાસીઓને આકર્ષવાનું ચાલુ રાખે છે, ચેચન્યા, દાગેસ્તાન, ઇંકુશેટિયા અને સ્ટેવ્રોપોલ ક્રાઇ એવા વિસ્તારો છે જ્યાં મુલાકાત લેવી અસુરક્ષિત હોઈ શકે છે. દાગેસ્તાન આ યાદીમાં ટોચ પર છે. આ જ કારણ છે કે કુદરતી સૌંદર્ય હોવા છતાં લોકો અહીં જવાનું ટાળે છે. દાગેસ્તાન, જેને દાગેસ્તાન તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તેનો અર્થ પર્વતોની જગ્યા છે. ઉત્તર કાકેશસ પર સ્થિત આ રાજ્ય એક તરફ જ્યોર્જિયા અને ચેચન્યાને અડીને છે અને બીજી બાજુ અઝરબૈજાન છે. તેની મર્યાદાઓ તેને સૌથી ખતરનાક બનાવે છે. રશિયાથી અલગ થવા માટે ચેચન્યામાં લાંબા સમયથી ચળવળ ચાલી રહી હતી. જ્યારે કોવિડ યુગથી અઝરબૈજાન આર્મેનિયા સાથે યુદ્ધમાં છે. સમયાંતરે યુદ્ધવિરામ થાય છે, પરંતુ પછી યુદ્ધ શરૂ થાય છે.

ઇસ્લામિક ઉગ્રવાદ: દાગેસ્તાનમાં અમેરિકન હુમલા દરમિયાન આતંકવાદી સંગઠનોમાં નોંધપાત્ર વધારો થયો હતો. ISIS ના યુગ દરમિયાન, ઇસ્લામિક ઉગ્રવાદી જૂથો સીધા જ વધવા લાગ્યા. પહેલા તો બધા જ રશિયાથી અલગ પોતાનો દેશ બનાવવાની માંગ કરતા રહ્યા, બાદમાં તેઓ એકબીજામાં લડવા લાગ્યા. 2007 થી આગામી 10 વર્ષ સુધી, રશિયન દળો ઇસ્લામિક ઉગ્રવાદીઓ સામે લડતા રહ્યા. આ વર્ષે, ગુપ્તચર એજન્સી એફએસબીએ જાહેરાત કરી હતી કે આતંકવાદી સંગઠનો લગભગ નાશ પામ્યા છે. આ પછી જ રશિયન દળોએ આ વિસ્તાર છોડી દીધો. અત્યારે પણ નાની ટુકડીઓ ત્યાં તૈનાત છે.

આ પહેલા દાગેસ્તાનની રાજધાની મખાચકલામાં ગત વર્ષે ઓગસ્ટમાં પણ હુમલો થયો હતો, ત્યાં પણ મોટું નુકસાન થયું હતું. ગયા વર્ષે 10 ઓક્ટોબરે પેલેસ્ટિનિયન સમર્થકો મખાચકલા એરપોર્ટમાં ઘૂસી ગયા હતા. આ પ્રદર્શનકારીઓએ એરપોર્ટથી રનવે સુધી કેટલાક કલાકો સુધી હંગામો મચાવ્યો હતો. સ્થિતિ એવી બની કે આ એરપોર્ટ બંધ કરવું પડ્યું.